Alles over duurzame energie en het klimaatakkoord in België

Klimaatverandering is een thema dat het laatste decennium sterk op de voorgrond is getreden. Elk jaar worden er klimaatconferenties gehouden om alle landen ter wereld aan te sporen minder CO₂ uit te stoten en zo de negatieve effecten ervan te beperken. Maar wat is duurzame energie? En wat houdt het klimaatakkoord in?

Wat is duurzame energie?

Duurzame of hernieuwbare energie is energie die onuitputtelijk is en waarvan het gebruik geen schade berokkent aan het milieu en de toekomstige generaties. Kortom, duurzame energie is altijd beschikbaar en is niet nadelig voor het milieu. Dit is in tegenstelling tot “traditionele” energie die wel negatieve effecten heeft op het milieu en als gevolg het klimaat. Onder traditionele energie verstaan we zowel fossiele brandstoffen als kernenergie. Het zijn vooral de fossiele brandstoffen die veel schade aanrichten aangezien zij veel CO₂ uitstoten. Die grote hoeveelheden CO₂ leiden tot een versterkt broeikaseffect met de opwarming van de aarde en de klimaatverandering tot gevolg.

Het broeikaseffect

Het broeikaseffect is op zich niet schadelijk. Integendeel, het is natuurlijk en noodzakelijk fenomeen. In tegenstelling tot zonnestralen laat onze atmosfeer niet alle gassen volledig door. Ze blijven op aarde, waardoor de aarde opwarmt. En dat is maar goed ook! Zonder het broeikaseffect zou de gemiddelde temperatuur op aarde slechts -18°C en dus onleefbaar zijn. Het broeikaseffect wordt echter een probleem wanneer er te veel gassen in de atmosfeer blijven “hangen”. Hierdoor stijgt de temperatuur op aarde. Een stijging van de gemiddelde temperatuur op aarde (hoe klein ook) kan desastreuze gevolgen hebben. Overstromingen, droogtes, de vernieling van ecosystemen … Dit zijn allemaal gevolgen van de opwarming van de aarde en de klimaatverandering.

De opwarming van de aarde

Om die negatieve gevolgen te vermijden moet de stijging van de temperatuur beperkt worden tot 2°C. Tot nu toe is er al een stijging van 0.7°C. Twee graden lijkt nog veraf, maar dat is het niet. Zelfs als we vandaag zouden stoppen met het verbruik van fossiele brandstoffen zoals steenkool  en aardgas dan zal de temperatuur tegen 2100 2°C stijgen. Dit komt omdat het even duurt vooraleer de aarde effectief opwarmt. Het is dus hoog tijd dat er verandering komt en dat kan alleen door traditionele energie en brandstoffen achter te laten en volop in te zetten op de verschillende soorten duurzame energie. Voorbeelden van duurzame energie zijn:

• zonne-energie
• windenergie
• biomassa
• aardwarmte
• hydraulische energie
• biogas

Duurzame energie in België

Vandaag biedt zowat elke energieleverancier in België groene stroom aan. De vraag is nu: hoe kunt u er zeker van zijn dat de elektriciteit die geleverd ook werkelijk “groen” is? Gelukkig kunt u via de site van Greenpeace nagaan in welke mate uw elektriciteit afkomstig is van duurzame energie. Groene stroom is bij de meeste energieleveranciers iets duurder dan “grijze stroom”. Dit is echter niet altijd het geval. De prijs is afhankelijk van energieleverancier tot energieleverancier. U doet er dus goed aan om de prijzen voor elektriciteit met elkaar te vergelijken. Groen gas bestaat ook. Het gaat om duurzaam geproduceerd biogas. Dit gas ontstaat uit de vergisting van organisch materiaal zoals slib of huis- en tuinafval. Daarna wordt het biogas verwerkt zodat het dezelfde kwaliteiten heeft als aardgas. Het nadeel van biogas of groen gas is dat het nog niet op een duurzame manier in zeer grote hoeveelheden geproduceerd kan worden. Om die reden zijn er energieleveranciers die in plaats van biogas CO₂-gecompenseerd gas aanbieden. De energieleveranciers gebruiken het geld van de klanten om te investeren in duurzame energie.

Het klimaatakkoord van Parijs

De klimaatconferentie van Parijs 2015 was een conferentie die van 30 november tot 12 december 2015 georganiseerd werd in Parijs. Het doel van de conferentie was om een wettelijk bindende, universele overeenkomst te sluiten voor alle landen ter wereld. Het belangrijkste onderdeel van die overeenkomst waren de afspraken om de uitstoot van broeikasgassen te beperken zodat de klimaatopwarming de grens van 2 graden Celsius niet zou overschrijden. Op 12 december werd de eindversie gepresenteerd. Het akkoord vereist lidstaten om nationale klimaatplannen op te stellen die ambitieus zijn. Daarnaast beloofden de rijkere landen vanaf 2020 jaarlijks 91 miljard euro in het klimaatfonds van de Verenigde Naties te storten. Het Akkoord werd geratificeerd op 5 oktober 2016 en trad in werking op 4 november 2016. Het was de eerste keer dat men tot een wettelijk bindend akkoord kwam. Om die reden wordt er gesproken van een historisch akkoord. Klimaatwetenschappers zijn echter niet helemaal tevreden met het Akkoord. Volgens hen zijn de plannen niet genoeg om onder de limiet van 2 graden te blijven.

Het Belgisch klimaatakkoord

Naar aanleiding van de klimaattop in Parijs was er heel wat te doen rond de doelstellingen waarmee België zou afreizen naar Frankrijk. Na 6 jaar onderhandelen was er nog altijd geen akkoord, wat leidde tot veel nationale en internationale kritiek. Uiteindelijk slaagden de verschillende betrokken partijen en ministers er dan toch in om, met de nodige vertraging, een klimaatakkoord te sluiten. Hieronder volgt een overzicht van wat er in het akkoord staat:

• Rekening houdend met de doelstelling van de federale overheid om 7000 kton bijkomende reducties te realiseren, zullen Vlaanderen, Wallonië en Brussel in de periode 2013-2020 hun uitstoot van broeikasgassen lineair beperken. Tegen 2020 moet Vlaanderen 15,7 procent, Wallonië 14,7 procent en Brussel 8,8 procent minder broeikasgas uitstoten ten opzichte van 2005.
• België zal in 2020 13 procent van het energieverbruik invullen met duurzame energie. Van de huidige beschikbare 326 miljoen euro krijgt de federale overheid 10 procent, het Vlaams Gewest 53 procent, het Waals Gewest 30 procent en het Brussels Hoofdstedelijk Gewest 7 procent.
• Van de opbrengsten van de toekomstige veiling van CO₂-emissierechten krijgt de federale overheid 9,05 procent, het Vlaams Gewest 52,76 procent, het Waals Gewest 30,65 procent en het Brussels Hoofdstedelijk Gewest 7,54 procent.
• België verbindt zich tot een jaarlijkse investering in duurzame energie van 50 miljoen euro, tot in 2020. De helft daarvan, 25 miljoen euro, wordt gedragen door de federale overheid. Vlaanderen financiert 14,5 miljoen, Wallonië 8,25 miljoen en Brussel 2,25 miljoen euro.

Bekijk onze pagina over het Vlaamse klimaatakkoord voor meer informatie.

Kritiek op het Belgisch akkoord

Hoewel velen opgelucht ademhaalden, was er toch ook veel kritiek op het akkoord. Greenpeace liet de sterkste kritiek optekenen.

“Net zoals een luie leerling zijn huiswerk pas inlevert nadat hij op het matje is geroepen, hebben onze ministers zich internationaal belachelijk gemaakt door zo lang te wachten om een slap nationaal klimaatakkoord af te sluiten.”

Ook Mathias Bienstman van Bond Beter Leefmilieu was niet onder de indruk.

“Het akkoord had er ten eerste sneller kunnen zijn, men heeft er nu zes jaar over gedaan. En wat men uiteindelijk gedaan heeft, is gewoon de verdeling van doelstellingen die men vanuit Europa moet bereiken. Men had er ook meer ambitie kunnen insteken, bijvoorbeeld rond duurzame energie en het vermijden van vervuiling.”

Er is dus nog veel werk aan de winkel om de opwarming van de aarde en de klimaatverandering tegen te gaan.